Większe możliwości uzyskania dotacji na termomodernizację domków jednorodzinnych, dotację na kogenerację i OZE – Małgorzata Skucha, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej opowiada o środkach z dotacji unijnych i krajowych.
W jakim kierunku podąża publiczne wsparcie na OZE: źródeł fotowoltaicznych, energii wiatrowej, czy może produkcji energii cieplnej z biomasy?
– Mogę wyrazić opinię tylko w imieniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przykładem naszej filozofii jest wsparcie udzielane w ramach programu Prosument, w którym nie wskazujemy jednego głównego kierunku, ale wspieramy różne technologie OZE. Niedawno wprowadziliśmy w programie kolejną zmianę, która zniosła z końcem lipca 2015 roku wcześniejszy obowiązek łączenia inwestycji w instalacje do produkcji energii cieplnej i inwestycji związanej z produkcją energii elektrycznej. Ponadto do końca 2016 r. beneficjenci będą mogli otrzymać wyższą dotację. W przypadku pozyskiwania energii słonecznej, czyli systemów fotowoltaicznych, niewielkich elektrowni wiatrowych oraz tak zwanej mikrokogeneracji o mocy do 40 kWp – dotacja może wynieść maksymalnie 40 proc. kosztów kwalifikowanych. Z kolei w przypadku instalacji kotłów na biomasę, pomp ciepła i kolektorów słonecznych o mocy cieplnej do 300 kWt – dotacja może wynieść maksymalnie 20 procent. Warto dodać, że z programu Prosument mogą skorzystać osoby fizyczne – właściciele domków jednorodzinnych, oraz spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, a w dostępie do tych środków może pomóc gmina, wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz banki, które zgłoszą się do ogłoszonego przez Narodowy Fundusz naboru. Dlaczego przyjęliśmy strategię wsparcia różnych technologii OZE? Bo nie ma jednej, najlepszej technologii, która w dodatku sprawdza się w każdych warunkach, np. jaki jest sens instalowania systemów fotowoltaicznych w lesie albo w miejscu, gdzie w niewielkim stopniu docierają promienie słoneczne?
Czy ustawa o odnawialnych źródłach energii wprowadzi w zakresie tej pomocy jakieś zmiany?
– Zmieniając część zasad i kryteriów programu uwzględniliśmy proponowane zapisy w projekcie ustawy o OZE. Wątpliwości beneficjentów dotyczyły chociażby sprawy łączenia taryf gwarantowanych oraz wsparcia Narodowego Funduszu. Wprowadziliśmy do Prosumenta jednoznaczne zapisy, że nasz beneficjent nie może skorzystać ze stałych taryf, o których jest mowa w Ustawie o odnawialnych źródłach energii, w przypadku podłączonych do sieci dystrybucyjnej instalacji o mocy 0-10 kW, w których wytworzenie energii elektrycznej i wprowadzenie jej do sieci nastąpi po 1 stycznia 2016 r. Ten zapis również ma za zadanie chronić inwestora przed zarzutem nadmiernej pomocy publicznej.
WNIOSKI SZYBCIEJ ROZPATRYWANE
Czy nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej zmieni coś w systemie przyznawania dotacji przez NFOŚiGW? Czy zmienią się reguły gry?
– Przygotowaliśmy już w 2014 r. pełną ofertę programową z naszych środków na lata 2015-2020, którą w zależności od potrzeb będziemy uzupełniali Chcemy częściej przyznawać wsparcie w ramach naborów ciągłych oraz zdecydowanie usprawniać procedurę przyjmowania i oceny wniosków, skrócić czas od złożenia wniosku do przelania beneficjentowi środków. W tym celu intensywnie pracujemy nad poprawą sprawności i efektywności NFOŚiGW. Wprowadzamy zarządzanie procesowe, wdrażamy system informatyczny, który pozwoli na to, aby cała procedura obsługi wniosku przebiegała w formie elektronicznej. Już teraz wnioski o dofinansowanie, a także wnioski o płatność, składane są w formie elektronicznej.
Tutaj ważna uwaga: wdrożenie Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko zmieni stosunkowo niewiele w programach, które w tej chwili realizujemy. Przygotowując bowiem nowe rozdania dofinansowania z Narodowego Funduszu braliśmy pod uwagę założenia nowego programu operacyjnego – tak aby nie było kolizji między wsparciem ze środków krajowych i środków unijnych. Tak stało się przykładowo z programem KAWKA – finansującym likwidację kotłowni i pieców węglowych, i podłączanie budynków do profesjonalnych ciepłowni. Nowością nad którą Fundusz w tym roku pracuje jest stworzenie możliwości wsparcia realizacji projektów przez wejścia kapitałowe, w tych obszarach, w których do tej pory mieliśmy dofinansowanie pożyczkowe. Mamy nadzieję, że dla części inwestorów będzie to interesujące rozwiązanie.
Od momentu wpłynięcia wniosku do zawarcia umowy ma upłynąć maksymalnie 4 miesiące (120 dni).
– Taki mamy docelowy plan, który powoli staje się rzeczywistością. To jest oczywiście średni okres statystyczny przebiegu całego procesu. W przypadku projektów, które nie wymagają od Narodowego Funduszu żadnych zewnętrznych opinii, możemy podpisać umowę z beneficjentem już po pięciu – sześciu tygodniach.
NA CO DOTACJE
Za jakie działania programu Infrastruktura i Środowisko będzie odpowiedzialny Narodowy Fundusz?
– Zajmiemy się przede wszystkim dwiema osiami: ,,Zmniejszenie emisyjności gospodarki’’ (Oś I) oraz ,,Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu’’ (Oś II). W tej drugiej osi jest do rozdysponowania ponad 3,5 miliarda euro, i większość tych środków – z wyjątkiem części działania dotyczącego bioróżnorodności realizowanego wspólnie z Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych – będzie pod naszą opieką. Na adaptację do zmian klimatu i monitoring środowiska przeznaczono 700 milionów euro, na gospodarkę odpadami komunalnymi – ponad 930 milionów euro, na gospodarkę wodno-ściekową – ponad 1 miliard 620 milionów euro, na edukację i ochronę przyrody – 157 milionów euro, na poprawę jakości środowiska miejskiego – 97 milionów euro.
W wymienionych obszarach instytucją pośredniczącą jest Ministerstwo Środowiska. Natomiast pierwsza oś – ,,Zmniejszenie emisyjności gospodarki’’ – jest pod opieką Ministerstwa Gospodarki. W tym obszarze Narodowy Fundusz będzie wdrażał poddziałanie 1.3.1 „Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej”, na co w unijnym budżecie zaplanowano niemal 166 milionów euro. Z kolei w ramach „Ogólnopolskiego systemu wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE” będziemy wspierać beneficjentów wspólnie z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz Urzędem Marszałkowskim w Lublinie, głównie przy wdrażaniu planów gospodarki niskoemisyjnej.
Narodowy Fundusz będzie również wdrażał działanie 1.5 ,,Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu’’, na które składa się budżet w wysokości ponad 337 milionów euro oraz działanie 1.6. „Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe” z alokacją ponad 276 milionów euro.
NA TERMOMODERNIZACJĘ
A kiedy możemy spodziewać się, że pierwsze konkursy zostaną rozpisane?
– W obszarach, gdzie nie będą wykorzystywane zwrotne instrumenty finansowe – będzie to czwarty kwartał tego roku.
Czy możemy się spodziewać – oprócz dotacji unijnych oraz programów znanych dotychczas – jeszcze jakiś nowych rodzajów wsparcia?
– Planujemy poszerzenie dostępności środków na termomodernizację dla właścicieli domków jednorodzinnych. Nie ma bowiem takiego wsparcia w ramach środków unijnych. Przez ostatnie miesiące identyfikowaliśmy bariery, które powodują, że wspomniana grupa prawie nie korzystała z premii termomodernizacyjnej. Premia dla gospodarstw domowych, którą oferuje Bank Gospodarstwa Krajowego, jest dotychczas przez nie wykorzystywana w około dwóch procentach, a głównymi beneficjentami tych środków są wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie. Wraz z uruchomieniem nowego programu priorytetowego o nazwie Ryś, chcemy przeprowadzić na szeroką skalę działania edukacyjne, aby wyjaśnić, po co działania termomodernizacyjne są potrzebne i przekonać do nich polskie rodziny.
Rozmawiał: Marek Szymański
następny program, który nie wypali ?